Hatay ve Atatürk : LinkedIN versiyonu

Hatay garip kaldı dendi ya.
Buyurun Hatay’ı bir de böyle okuyun.

***
Tarih 30 Ekim 1918.
Yer Limni Adasında Mondros limanına demirlemiş olan Agamemnon Zırhlı Gemisi.

Tarihe Mondros Müterakkisi diye geçen bu anlaşma ile
Osmanlı İmparatorluğu bitmiş ve
Türkiye toprakları İtilaf devletleri tarafından paylaşılmıştı.

Bu paylaşımlardan İskenderun Hatay bölgesi de nasibini almış ve Hatay Fransızlara bırakılmıştı.

24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Antlaşmasında Türkiye çok uğraşmasına rağmen Hatay’ı alamamıştı.

O günkü şartlarda bunu kabul etmek zorunda kalan Atatürk şöyle diyordu
“Kırk asırlık Türk yurdu düşman elinde kalamaz”
O günlerde Hatay’da Tayfur Sökmen ile görüşüyordu.

1936 seçimlerinde Atatürk Tayfur Sökmen’in
Antalya’dan milletvekili olmasını istedi.

Halk dahil, kimse bunu anlamadı, hayatını Hatay’a adayan birisi nasıl olur da böyle bir durumda Hatay’ı bırakır, Antalya’dan milletvekili olurdu.

Antalya’dan milletvekili olmasına rağmen,
Tayfur Sökmen sürekli Hatay’daydı.

Yönetimde söz sahibi olan Fransızlar Atatürk’e Tayfur Sökmen’i şikayet ettiler.

Atatürk’ün yanıtı nettir :
“O milletvekilimiz bağımsızdır. Anayasa’mız, bağımsız milletvekillerine, istediği yerde, istediği şekilde konuşma hakkı vermektedir”

Bu sırada Hatay’da Fransa’dan çıkıp Suriye’ye verilecektir.

Türkiye bunu kabul etmez,
Atatürk Fransız büyükelçisine aynen şunu der :

Büyük Millet Meclisi kürsüsünden milletime söz verdim, Hatay’ı alacağım. Milletim benim dediğime inanır. Sözümü yerine getirmezsem, onun huzuruna çıkamam. Yerimde kalamam. Ben şimdiye kadar yenilmedim, yenilmem. Yenilirsem bir dakika yaşayamam. Bunu bilerek ve sözümü mutlaka yerine getireceğimi düşünerek benim dostluğumu lütfen bildiriniz ve doğrulayınız”

Fransa bunu tehdit olarak algılar,
Atatürk ise konuya son derece net yaklaşır :

Bu benim şahsî meselemdir. Şayet ufukta, bu yolda binde bir ihtimal belirse, Türkiye Cumhurreisliği’nden ve hattâ Büyük Millet Meclisi üyeliğinden çekileceğim. Bir fert olarak bana katılacak bir kaç arkadaşla beraber Hatay’a gireceğim. Oradakilerle el ele verip mücadeleye devam edeceğim”

27 Ocak 1937 Birleşmiş Milletler Cenevre’de toplanır, Hatay’da bir nüfus yoklaması yapılıp seçim yapılmasına karar verir.

Fransa tatmin olmaz.

Atatürk, bir kez daha gerekirse savaşarak Hatay’ı Türkiye sınırları içine alacağını duyurur ve Kurmay Albay Şükrü Kanatlı’yı askerleriyle Hatay’a gönderir.

Fransa savaşı göze alamaz, seçimi kabul eder.

Bu sırada Atatürk çok hastadır.
Ancak o hasta haliyle Hatay’ı desteklemek adına Hatay’a gider.

13 Ağustos 1938 tarihinde seçim yapılır.
Hatay Devletinin parlamento başkanlığına
Abdülgani Türkmen, Devlet başkanlığına ise
Tayfur Sökmen seçilir.

10 Kasım 1938 tarihinde Atam hayat gözlerini yumar.

Hatay Devleti de,
10 ay sonra 23 Haziran 1939’da Türkiye ye katılır.
7 Temmuz 1939’da 3711 sayılı kanun ile de Hatay,
Türkiye’nin bir ili olur.